Odłączenie od gminy Bolimów.

Witam.

   Dosyć długo próbowałam znaleźć coś dotyczącego odłączenia wiosek Bartniki, Grabina i Radziwiłłów od gminy Bolimów i przyłączenia do gminy Puszcza Mariańska. W albumie "Wędrówki po gminie Puszcza Mariańska (Nowa odsłona)" jak i w kilku podobnych publikacjach można znaleźć jedynie zwięzłe informacje, że w 1927 roku wioski te zostały odłączone od gminy Bolimów i przyłączone do gminy Puszcza Mariańska. Ciekawiło mnie, kto był inicjatorem, jak to się odbyło, chciałam poznać jakieś szczegóły. Informacje o tym znalazłam ostatnio w książce "Puszcza Mariańska Zarys dziejów gminy 1313-2000" autorstwa Tadeusza Jana Murzyna i Jana Józefeckiego.

    Cytując wyżej wymienioną pozycję dowiedziałam się, że "W początkach lat dwudziestych z inicjatywą zmian terytorialnych wystąpili najpierw kolejarze zamieszkali głównie w Bartnikach i Radziwiłłowie, potem ich inicjatywę poparli praktycznie wszyscy. Domagano się przeniesienia kilkunastu wsi z powiatu łowickiego do skierniewickiego i utworzenia, w miarę możliwości, gminy na miejscu w Radziwiłłowie. Z listu skierowanego 3 czerwca 1925 roku do Starosty Skierniewickiego wynika, że zabiegi trwają już od kilku lat, lecz są skutecznie niwelowane przez Starostwo Łowickie. Jak podkreślają zainteresowani jedynym motywem domagania się przez nich zmian administracyjnych, jest mała odległość i dobry dojazd kolejowy do Skierniewic." 

           

       W przypisach do powyższego zamieszczono między innymi zachowaną w Archiwum Akt Nowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie z roku 1925 Uchwałę Zebrania Wiejskiego Wsi Radziwiłłów odnośnie przyłączenia wsi do powiatu skierniewickiego.

        "W dniu 7 czerwca 1925 roku we wsi Radziwiłłów pow. łowickiego odbyło się zebranie wiejskie pod przewodnictwem miejscowego sołtysa Jana Słojewskiego, na którym z ogólnej liczby 22 gospodarzy mających prawo głosu, na zebraniu obecnych było 20, wobec czego przewodniczący uznał zebranie za prawomocne.

Porządek dzienny:

Sprawa odłączenia wsi Radziwiłłów od gminy Bolimów i starostwa łowickiego.

Wobec tego, że wieś Radziwiłłów jest odległa od urzędu gminnego przeszło 15 kilometrów, od starostwa zaś przeszło 30 kilometrów, jak również droga do Bolimowa prowadzi przez las w dodatku piaszczysta, przeto racjonalniej byłoby przyłączyć Radziwiłłów do gminy w Korabiewicach odległej o 4 kilometry i starostwa skierniewickiego odległego o 8 kilometrów, zaś o ile to możliwe utworzyć samoistną gminę przy kościele (na Bartnikach) w Radziwiłłowie.

Zebrani na propozycje przewodniczącego sołtysa zgodzili się jednogłośnie prosząc czynniki miarodajne o szybką realizację projektu, unieważniając uchwałą powyższą wniesiony jakoby od wsi Radziwiłłów protest w tej sprawie. 

Niniejszą uchwałę zakończono, odczytano i podpisano.

                                                                         Przewodniczący zebrania."

      Powyższe uzasadnienie dotyczące odległości, jest jak najbardziej zasadne. Droga, którą mieszkańcy Radziwiłłowa, Bartnik i Grabiny zmierzali do Bolimowa była drogą gruntową wiodącą przez las - traktem bolimowskim. Trakt ten do dzisiaj pozostał dobrze przejezdny rowerem, pieszo, czy konno. W tamtych czasach nie podróżowano tamtędy samochodem, ale każdy dostępny środek transportu nie zmieniał faktu, że prawie cała ta droga prowadziła przez las, co zapewne stwarzało niebezpieczeństwa dla podróżujących. Natomiast gmina w Korabiewicach miała siedzibę w blisko położonej Puszczy Mariańskiej. Droga do niej prowadziła przez wieś Budy Zaklasztorne i krótki odcinek leśny tuż przed Puszczą Mariańską. Jeszcze istotniejszą była odległość do starostwa powiatowego, która była niewspółmiernie dłuższa. Do Skierniewic była to odległość 1 stacji kolejowej, a drogami publicznymi około 10 kilometrów. Drogi do Łowicza nie bardzo zamożnym przecież mieszańcom tych wsi należało współczuć. Wiodła ona przez Skierniewice, Bełchów Mysłaków lub alternatywnie, gdzieś przez Puszczę Bolimowską. W każdym przypadku wynosiła ponad 30 kilometrów. Zapewne wspomniane wyżej przeszkody ze strony starostwa łowickiego mogły wnikać z  powodów ekonomicznych - podatkowych.

     Zacytujmy jeszcze jedną pochodzącą z 1926 roku pozycję zachowaną również w Archiwum Akt Nowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w Warszawie.

      Wojewoda Warszawski Proponuje przyłączenie Radziwiłłowa i okolicznych wsi do pow. skierniewickiego.

"Wojewoda Warszawski                                                          Warszawa dnia 13 grudnia 1926 roku

L. SM. 4175/10

Przyłączenie rejonu Radziwiłłów 

do powiatu skierniewickiego

                                                                                            Do 

                                                                                            Ministra Spraw Wewnętrznych 

                                                                                            Wydział AO

                                                                                            w m.

     W wykonaniu polecenia Ministerstwa z dn. 17. III rb. L. AO. 199 przedstawiam w załączeniu opinię Prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie i Warszawskiej Izby Skarbowej oraz plany sytuacyjne wraz z opisem tzw. Rejonu Radziwiłłów sporządzonym przez Starostę Skierniewickiego. Przesyłając wyż. wymienione uzupełnienia podtrzymuję wniosek mój z dnia 12. I. rb. L. SM 5037/6 w sprawie granic powiatu skierniewickiego i łowickiego.

       Nadmieniam, że sprzeciw zebrań gromadzkich wsi Grabie i Bartniki przeciw przyłączeniu tych wsi do gminy Korabiewice nie posiada żadnych podstaw istotnych. Położenie topograficzne  tych miejscowości wymaga bezwzględnie przyłączenia ich do pow. skierniewickiego.

        Z uwagi na miejscowe stosunki upraszam o traktowanie sprawy niniejszej w trybie przyśpieszonym. Proponowane zmiany wyczerpują wnioski i prośby co do zmian granic pow. łowickiego i skierniewickiego. 

                                                                                             Za Wojewodę"

      To, że wieś Grabie mogła być niechętna owym przenosinom, może wynikać, że stamtąd bliżej było chyba do Bolimowa. Bartniki jako wieś wzdłuż drogi, być może też nie była jednomyślna co do tej zmiany. Niektórym mieszkańcom Bartnik było bliżej do Puszczy, innym dalej. Oczywiście mogły być też inne przyczyny. Nie znam ich dzisiaj. Może znajdę jeszcze jakieś informacje na ten temat oraz na temat potencjalnych przeszkód Starostwa Łowickiego do tej zmiany. 

       Na koniec zamieszczam Rozporządzenie Rady Ministrów, z 1927 roku, Nr 31, poz. 268, które zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw. Z uwagi na to, iż źródło zawsze jest ciekawe i dziennik jest dostępny w Internecie zamieszczam całą stronę, a lekturze polecam głównie nasze rozporządzenie numer 268, po prawej stronie, a to "sąsiedzkie" dodaję jako ciekawostkę. Poniżej link.

http://dziennikustaw.gov.pl/du/1927/s/31/268/1

       Tak więc od 1 kwietnia 1927 roku nasze wioski "przeniosły" się do sąsiedniej gminy, w której stanowić będą jedne z większych wsi.

Tyle na dzisiaj.

Ewa