Kolej warszawsko-wiedeńska w Radziwiłłowie.

Witam.

Dla rozwoju wiosek Grabina, Bartniki i Radziwiłłów bez wątpienia ważna była budowa pierwszej kolei w Królestwie Polskim. Ta kolej została poprowadzona najpierw do Grodziska, później przedłużona do Skierniewic i kolejne odcinki aż do stacji Granica.

Zapewne poświęcę wątkowi kolejowemu kilka wpisów, ale pierwszeństwo ma oczywiście stacja Radziwiłłów.

Oficjalna nazwa tej pierwszej kolei to Droga Żelazna Warszawsko-Wiedeńska i poświęcono jej w Internecie wiele miejsca. Dla mnie ważne jest, kiedy kolej dotarła do Radziwiłłowa. Było to 15 października 1845 roku. Poniżej zamieszczam rozkład jazdy z tego okresu.

Pierwszy rozkład jazdy kolei z 1845 roku

Rozkład jazdy z 1850 roku.

Całe moje dzieciństwo spędziłam w pobliżu tej kolei. Szum pociągu i trąbienie lokomotywy były dla mnie dźwiękami tak pospolitymi, jak odgłosy przyrody. Budynek dworca był w mojej młodości nieco zapuszczony, miał ciekawą bryłę, ale PRL odcisnął na nim swoje piętno. Dzisiaj dworzec został odnowiony i można znaleźć w sieci wiele jego pięknych zdjęć. Nie jest to pierwszy dworzec w Radziwiłłowie. Marzyły mi się zdjęcia tego starego dworca. Znalazłam je na stronie bazakolejowa.pl. Zdjęcia wykonał Tadeusz Biskupski, który był sanitariuszem w armii rosyjskiej. Pochodzą one z okresu bitwy nad Rawką. Zdjęcia publikuję za zgodą wnuka autora, który przesłał je na stronię bazakolejowa.pl Budynek ten, jak wiele pierwszych dworców tej kolei, już nie istnieje. Zastąpił go nowy, obecny dworzec, ale trochę szkoda, że tego starego nie ma. Na zdjęciach mamy budynek zniszczony, bez dachu, ale uważam, że był piękny. Oceńcie sami.

Budynek pierwszego starego dworca w Radziwiłłowie w 1915 roku.

Budynek pierwszego starego dworca w Radziwiłłowie w 1915 roku.

W tym miejscu należy wspomnieć, że nazwa stacji nie była zawsze taka sama. Na powyższych zdjęciach na budynku mamy napis Staroradziwiłłów zapisany w języku rosyjskim i polskim. Z kolei w czasie drugiej wojny światowej Niemcy zamienili w nazwie Radziwiłłów litery "łłó" na "llo". Poniżej tabelka pochodząca ze strony bazakolejowa.pl zawierająca poprzednie nazwy stacji.

Historia nazw
data	nazwa	uwagi
1846	Radziwiłłów
przed 1910-01-01	Staroradziwiłłów
nieznana	Radziwiłłów Mazowiecki
przed 1944-01-01	Radziwillow Mazowiecki
nieznana	Radziwiłłów Mazowiecki

Znalazłam przykład rozkładu kolejowego z okresu nazwy Staroradziwiłłów, przed pierwszą wojną światową.

Na koniec dzisiejszego wpisu zamieszczę jeszcze zdjęcie nowego dworca, z okresu drugiej wojny światowej. Na zdjęciu widać żołnierzy w mundurach - na moje oko niemieckich.

Drugi dworzec w Radziwiłłowie 1940 rok.

Jeszcze rzut oka na budynek znajdujący się na zdjęciu za dworcem. Ja znam stojący w tym miejscu blok mieszkalny o zbliżonej wielkości. To typowy prostopadłościan, który od niepamiętnych dla mnie lat, był otynkowany. Ten budynek na zdjęciu powyżej jest z prawdopodobnie z czerwonej cegły, typowej dla zabudowy sąsiedniego Żyrardowa. Zapytałam ostatnio kilka starszych osób o ten budynek. To ten sam, stoi on do dziś, ale zupełnie brak na nim śladów dawnego stylu i charakteru. Zawsze mi żal, kiedy budynek, który był w swojej prostocie piękny zostaje otynkowany i upodobniony do klocka...

Tyle na dzisiaj.
p.s. Znalazłam jeszcze jedną ciekawostkę. Opisałam ją w wpisie z grudnia 2016 - Brat bliźniak.

Ewa